Επικοινωνία και διαπροσωπικές σχέσεις

Νότα Βούρα, Νικόλαος Μπενέτος, Γιώργος Κουκουλάς, Ναταλία Δαραή, Δέσποινα Χατζηγρηγοριάδου, Σμαρώ Μέρμηγκα, Γεωργία Κουτλουμπάση, Χρύσα Θωμοπούλου, Έλενα Παράσχου

Η ποιότητα της επικοινωνίας είναι καθοριστική σε κάθε μορφή σχέσης πουέχουμε είτε στην προσωπική μας ζωή, είτε στην κοινωνική, είτε στοεπαγγελματικό μας περιβάλλον. Η δημιουργία και η ανάπτυξη σχέσεων με άλλους είναι ο θεμέλιος λίθος της κοινωνίας.
Η επικοινωνία μας επιτρέπει να οργανωνόμαστε, να παίρνουμε αποφάσεις απόκοινού, να εργαζόμαστε μαζί, να υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλο, να έχουμε κοινάενδιαφέροντα, να συμμεριζόμαστε με τους άλλους τις χαρές, τις λύπες, τις ανησυχίες μας και τέλος να μεγαλώνουμε και να φροντίζουμε τα παιδιά μας. Μέσα στην οικογένεια, μέσα στο ζευγάρι και στη δουλειά η αποτελεσματικήεπικοινωνία αφορά το πώς μιλούμε, τον τρόπο που ακούμε τους άλλους καιακόμη τη γλώσσα του σώματος.

Βασικές συνιστώσες της ανθρώπινης επικοινωνίας
Συνομιλία
Η συνομιλία με τους άλλους πρέπει να χαρακτηρίζεται από τη μετάδοση όσο το δυνατόν πιο καθαρών και κατανοητών μηνυμάτων. Όσο καλά και αν νομίζουμε ότι γνωρίζουμε τους άλλους, εντούτοις  δεν μπορούμε να διαβάζουμε την σκέψη τους. Πρέπει να μιλούμε ξεκάθαρα μαζί τους για να αποφεύγουμε τις παρεξηγήσεις που μπορεί να πληγώνουν, το θυμό και τις καταστάσεις που προκαλούν ένταση.
Είναι σημαντικό όταν μιλούμε με τους άλλους να προσέχουμε τα ακόλουθα : 
•       Πρέπει να σκεφτούμε τι ακριβώς θέλουμε να πούμε και τι νιώθουμε για το συγκεκριμένο θέμα. Έχει σημασία πως επηρεάζεται η ψυχολογική μας κατάσταση όταν θα μιλούμε για το συγκεκριμένο θέμα.
•       Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι για το τι θέλουμε να πούμε.
•       Το μήνυμα μας πρέπει να μεταβιβαστεί με τρόπο τέτοιο που ο άλλος να το ακούσει καθαρά και να το κατανοήσει καλά.
•       Είναι αναγκαίο να μιλήσουμε για το τι θέλουμε, τι χρειαζόμαστε και το πώς νιώθουμε.

Η γλώσσα του σώματος Όταν επικοινωνούμε με ένα άλλο άτομο, μπορούμε να μεταδίδουμε πολλάμηνύματα χωρίς όμως να μιλούμε. Η γλώσσα του σώματος είναι τα μηνύματαεκείνα που μεταδίδονται όχι από την ομιλία μας αλλά από τη γενικότερη στάσημας. Η θέση του σώματος, η έκφραση του προσώπου, οι κινήσεις των χεριών, ητοποθέτηση των ποδιών μεταφέρουν κάποια μη προφορικά μηνύματα. Παράλληλαο τόνος της φωνής μας παίζει το δικό του ρόλο στη διαδικασία της επικοινωνίας.Εάν αυτά που αισθανόμαστε δεν ταιριάζουν με αυτά που λέμε, είναι πολύ πιθανόντα μη προφορικά μηνύματα (η γλώσσα του σώματος), να μην ταιριάζουν με ταμηνύματα που μεταβιβάζονται από την ομιλία. Σε τέτοιες περιπτώσεις πολύσυχνά είναι τα μη προφορικά μηνύματα που υπερισχύουν και γίνονται αποδεκτά.Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να προσέχουμε ούτως ώστε αυτά που λέμε ναταιριάζουν με αυτά που μεταδίδει το σώμα μας. 


Η τέχνη του να ακούμε τους άλλους
 Το να ακούμε τους άλλους προσεκτικά αποτελεί μια καίρια συνιστώσα της αποτελεσματικής επικοινωνίας. Ένας πολύ καλός ακροατής, ενθαρρύνει τον άλλον να μιλάει ανοιχτά και ειλικρινά.                      
        
Προτάσεις για να γίνουμε καλύτεροι ακροατές.
•       Διατηρείτε μια άνετη οπτική επαφή με τον συνομιλητή μας.
•       Κλίνουμε ελαφρά προς τον συνομιλητή μας και οι κινήσεις μας να δείχνουν ενδιαφέρον και προσοχή.
•       Διατηρούμε μια ‘ανοιχτή’ στάση σώματος. Αυτό είναι μια στάση άνετη, με τα χέρια και τα πόδια να μην είναι σταυρωμένα.•       Δείχνουμε ειλικρινές ενδιαφέρον και προσοχή.
•       Κάνουμε κάποιες ερωτήσεις στο συνομιλητή μας για να σιγουρευτούμε ότι καταλάβαμε καλά.  


Βελτίωση της ποιότητας της επικοινωνίας μας με τους άλλους.•       Η ικανότητα του να έχουμε μια ξεκάθαρη, ανοιχτή, καλή και αποτελεσματική επικοινωνία με τους άλλους είναι κάτι που μπορούμε να μάθουμε και να αποκτήσουμε.
•       Εάν αντιληφθούμε ότι στις σχέσεις μας με κάποιο άτομο κάτι δεν πάει καλά, είναι χρήσιμο να εξετάσουμε ποια είναι τα επίμαχα σημεία που δημιουργούν δυσκολίες. Πρέπει να εξετάσουμε κατά πόσο τα μηνύματα περνούν σωστά από τον έναν στον άλλον.
•       Βλέπουμε κατευθείαν στο πρόσωπο τον συνομιλητή μας. Δεν καθόμαστε ή στεκόμαστε με τέτοιο τρόπο που να τον βλέπουμε από το πλευρό μας.
•       Αποφεύγουμε κινήσεις που περισπούν την προσοχή, όπως για παράδειγμα να παίζουμε νευρικά το στυλό μας στα δάχτυλα, να κοιτάζουμε σε χαρτιά ή να χτυπάμε τα πόδια μας ή τα χέρια μας.
•       Να συνειδητοποιήσουμε ότι ενοχλήσεις όπως θόρυβοι, διακοπές από τηλέφωνα και άλλες, κάνουν μια αποτελεσματική επικοινωνία δύσκολο να επιτευχθεί.
Στην συνέχεια είναι καλά να δούμε ποια είναι τα πράγματα εκείνα που μαςπροκαλούν απογοήτευση ή και πόνο. Μήπως υπάρχουν και άλλα θέματα για ταοποία θα θέλαμε να μιλήσουμε αλλά κάτι μας σταματάει να το κάνουμε?Πρέπει να διερωτηθούμε κατά πόσο θα θέλαμε να αλλάξει ο τρόπος με τονοποίο επικοινωνούμε με το συγκεκριμένο άτομο.Είναι ακόμη καλύτερα εάν τους προβληματισμούς αυτούς τους μοιραστούμε με το άτομο για το οποίο νιώθουμε ότι υπάρχει πρόβλημα. Η ανάλυση των παραγόντων αυτών μπορεί να βοηθήσει τα μηνύματα να μεταβιβάζονται καλύτερα και κατά συνέπεια η σχέση να βελτιωθεί.Σίγουρα στην αρχή μια τέτοια προσέγγιση πιθανόν να μην είναι εύκολη. Όμως έχει τη δυνατότητα να ανοίξει νέες διόδους μεταφοράς μηνυμάτων και να προσθέσει νέα θετικά στοιχεία σε μια σχέση που ίσως υποφέρει λόγω έλλειψης αποτελεσματικής επικοινωνίας.Ορισμένα θέματα είναι δύσκολο να προσεγγιστούν και για πολλούς από εμάς να είναι δυσάρεστο να αρχίσουμε μια σχετική συνομιλία. Υπάρχουν μάλιστα πολλοί άνθρωποι που δυσκολεύονται στο να εκφράσουν  τα αισθήματά τους.Είναι όμως σημαντικό να τονίσουμε ότι συχνά είναι τα πράγματα ή οι καταστάσεις για τις οποίες δυσκολευόμαστε να μιλήσουμε που προκαλούν τον περισσότερο πόνο και την αναστάτωση.
Φαίνεται λοιπόν ότι είναι χρήσιμο και ωφέλιμο για όλους στις σχέσεις μας νααναγνωρίσουμε τα αδύνατα σημεία και να ενεργήσουμε γρήγορα για να μηνεδραιωθούν καταστάσεις που πιθανόν να οδηγήσουν σε δυσάρεστεςεξελίξεις.Εάν από μόνοι μας νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε και εάν απότο περιβάλλον μας δεν έχουμε κάποιο δικό μας που να μπορεί να μας βοηθήσει,τότε είναι χρήσιμο να ζητήσουμε βοήθεια από κάποιον ειδικό.

Συμπερασματικά :Η καλή επικοινωνία έχει θεμελιώδη σημασία για την ποιότητα των σχέσεων μας με τους συνανθρώπους μας.
Μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα αδύνατά μας σημεία και να εργαστούμε για μια πιο αποτελεσματική επικοινωνία που σίγουρα θα αποβεί προς όφελος όλων.